„Wolnoć Tomku w swoim domku.”
Samowole budowlane nad jeziorami to poważny problem w Polsce, zwłaszcza w regionach atrakcyjnych turystycznie, takich jak Mazury, Pojezierze Kaszubskie, czy okolice jezior w górach. Właściciele nieruchomości latami ubiegają się o pozwolenie na budowę i tracąc cierpliwość decydują się rozpocząć inwestycję.
Zapewne zdają sobie sprawę, że łamią prawo, ale podejmują to ryzyko, bo mają dość czekania i opieszałości urzędniczej. Nie jest to normalna sytuacja, żeby obywatel, który pragnie zrealizować inwestycję za własne pieniądze, na własnej działce nie miał pewności, kiedy i jaką decyzję otrzyma. By zapobiec takim praktykom należy natychmiast uregulować procedury i przyspieszyć wydawanie pozwoleń na budowę.
Czym jest samowola budowlana?
Samowola budowlana to budowa, rozbudowa lub przebudowa obiektu bez wymaganych zezwoleń – np. bez pozwolenia na budowę, zgłoszenia robót budowlanych lub z naruszeniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Samowole budowlane nad jeziorami – najczęstsze przypadki:
- Pomosty i molo bez zgody Wód Polskich – wiele osób buduje pomosty bez zgody właściciela gruntu pod wodą (czyli Skarbu Państwa).
- Domki letniskowe i altany – stawiane bez pozwolenia, często w strefach chronionych krajobrazowo.
- Zabudowa brzegowa – niszczenie roślinności, zasypywanie brzegów, wycinka trzcin.
- Nielegalne ogrodzenia i zamykanie dostępu do jeziora – np. zagarnianie pasa przybrzeżnego.
- Nielegalna działalność komercyjna – np. pola namiotowe, wypożyczalnie sprzętu wodnego bez zezwoleń.
Konsekwencje prawne:
- Nakaz rozbiórki – wydany przez nadzór budowlany lub Wody Polskie.
- Kary finansowe – mogą sięgać setek tysięcy złotych.
- Odpowiedzialność karna lub wykroczeniowa – zwłaszcza przy naruszeniu prawa wodnego, ochrony środowiska lub budowlanego.
Obszary szczególnie chronione:
- Obszary Natura 2000.
- Parki krajobrazowe i narodowe.
- Rezerwaty przyrody.
- Strefa 100 m od linii brzegowej (ograniczenia w zabudowie!).
Co robić, gdy natkniemy się na samowolę?
- Zgłoś sprawę do Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego.
- Poinformuj Wody Polskie, jeśli chodzi o tereny wodne.
- Skontaktuj się z Gminą lub Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska.
Ostrzegam by przed zakupem nieruchomości gruntownie sprawdzić jej stan prawny, techniczny oraz wnikliwie sprawdzić podczas wizji lokalnej stan faktyczny. Oprócz weryfikacji odpisu z Księgi Wieczystej i wypisu z rejestru Gruntów polecam sprawdzić konkretną inwestycję nad jeziorem np. w Geoportalu: https://mapy.geoportal.gov.pl
Należy też sprawdzić zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP) w gminie. Jeśli ktoś nie zna się na tych procedurach a chce zadbać by jego transakcja odbyła się bezpiecznie rekomenduje skorzystanie z profesjonalisty, który zawodowo realizuje takie transakcje.
Tomasz Błeszyński doradca rynku nieruchomości
Biznes - Nieruchomości - Gospodarka 22.05.2025
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Ilustracja - zdjęcie ChatGPT
